B. Meest recente meerjarenbeeld en perspectief
Bij de 1e bestuursrapportage 2023 hebben wij het financieel perspectief voor 2023 en volgende jaren geschetst. Een sluitende begroting en het weerstandsvermogen op orde.
Onderstaand een overzicht met als vertrekpunt de uitkomsten zoals deze gepresenteerd zijn bij de 1e bestuursrapportage 2023 inclusief een korte toelichting op de structurele en incidentele bijstellingen.
Bedragen x € 1.000 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
Structureel |
|
|
|
|
Saldo na 1e bestuursrapportage 2023 |
781 |
1.728 |
-670 |
-670 |
Bijstellingen |
1.777 |
1.619 |
655 |
1.106 |
Nieuw structureel saldo |
2.558 |
3.347 |
-15 |
436 |
Incidenteel |
|
|
|
|
Saldo na 1e bestuursrapportage 2023 1) |
-894 |
-700 |
-615 |
|
Bijstellingen |
-2.116 |
-401 |
-259 |
-35 |
Nieuw incidenteel saldo |
-3.010 |
-1.101 |
-874 |
-35 |
|
|
|
|
|
Nieuw begrotingssaldo |
-452 |
2.246 |
-889 |
401 |
1) In CUP was in het jaar 2024 € 40.000 incidenteel voor de dorpsplannen niet meegenomen in de tellingen van de financiële tabellen en in de Kadernota was € 20.000 niet meegenomen voor Japanse Duizendknoop.
Specificatie van de bijstelling met korte toelichting
|
Bedragen x € 1.000 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Bijstellingen structureel |
|
|
|
|
A |
Loon- en prijscompensatie (voor zover niet elders verwerkt) |
-1.151 |
-1.125 |
-1.149 |
-1.148 |
B |
Dienstverleningsovereenkomsten met externe partijen |
-184 |
-184 |
-184 |
-184 |
C |
Afschrijvingen |
30 |
123 |
98 |
153 |
D |
Maatschappelijk Domein |
-346 |
-346 |
-346 |
-346 |
E |
Verbonden partijen |
126 |
106 |
106 |
106 |
F |
Algemene uitkering: Meicirculaire |
3.285 |
2.974 |
1.684 |
1.722 |
G |
Algemene uitkering: Septembercirculaire |
-531 |
-151 |
347 |
739 |
H |
Afval en riool |
76 |
45 |
35 |
32 |
I |
Groot onderhoud / vervangingsinvesteringen |
-59 |
-85 |
-117 |
-167 |
J |
Uitkomsten 2e bestuursrapportage 2023 |
178 |
178 |
178 |
178 |
K |
Kadernota |
174 |
-46 |
-196 |
-206 |
L |
Huuropbrengsten Doek |
108 |
108 |
108 |
108 |
M |
Bijdrage Vechtdal College |
149 |
149 |
149 |
149 |
N |
Praktijkondersteuner |
-60 |
-60 |
-60 |
-60 |
O |
Wet open overheid |
-25 |
-25 |
-25 |
-25 |
P |
Japanse Duizendknoop |
-28 |
-28 |
-28 |
-28 |
Q |
Overig |
35 |
-14 |
55 |
83 |
|
Totaal bijstellingen structureel |
1.777 |
1.619 |
655 |
1.106 |
|
Bijstellingen incidenteel |
|
|
|
|
R |
Kadernota |
-973 |
-285 |
-195 |
-30 |
S |
Participatieadviseur |
-50 |
-50 |
-50 |
|
T |
Japanse Duizendknoop |
-68 |
-45 |
|
|
U |
Loon- en prijscompensatie (voor zover niet elders verwerkt) |
-25 |
-21 |
-14 |
-5 |
V |
Amendement verduurzamen maatschappelijke objecten |
-1.000 |
|
|
|
|
Totaal bijstellingen incidenteel |
-2.116 |
-401 |
-259 |
-35 |
|
Toelichting bijstellingen |
A |
Conform de Kadernota 2024 is voor de prijscompensatie rekening gehouden met stijging van tarieven en prijzen met 3%. Dit met uitzondering van de kostendekkende producten. Dit percentage is gebaseerd op de meicirculaire 2023. We zien dat de inflatie zich stabiliseert maar het is onzeker of de 3% inflatie voldoende zal zijn. Mogelijk effect hiervan kan zijn dat de begroting op onderdelen ontoereikend is en er gaandeweg het jaar bijgeraamd moet worden. In afwijking op de Kadernota is er voor gekozen om ten aanzien van de loonstijging te rekenen met 5% in plaats van 3%. Momenteel zijn de onderhandelingen voor een nieuwe CAO gaande. Op basis van de eerste verkenningen verwachten wij dat 3% niet voldoende zal zijn. Hierbij is ook rekening gehouden met organisaties waarbij de CAO gemeenten ook van toepassing is. |
B |
Op basis van de vastgestelde Dienstverleningsovereenkomsten (DVO's) 2023 is de begroting 2024 aangepast. Hierbij is rekening gehouden een prijsstijging van 3%. Zie ook opmerking ten aanzien van prijsstijgingen gemaakt bij punt A. |
C |
De afschrijvingen vallen lager uit dan eerder begroot, dit wordt veroorzaakt door andere fasering van investeringen. |
D |
Het gaat hier om de verhoging van WMO hulp bij huishouden met € 274.000, en WMO Sociaal contracteren met € 72.000. De ramingen zijn gebaseerd op de verwachte uitkomsten 2023 en een indexatie van 6,09%. Ten aanzien van WMO huishoudelijke hulp geldt dat hier steeds vaker een beroep op wordt gedaan door onder andere vergrijzing. De kosten van Jeugd nemen de laatste jaren ook toe, compensatie vindt (deels) plaats via de algemene uitkering. Voor 2024 is de verwachting dat de huidige raming voor Jeugd voldoende is. Voor eventuele toekomstige tegenvallers is € 200.000 beschikbaar op een stelpost. |
E |
Ten aanzien van de verbonden partijen is aansluiting gezocht met de begrotingen van de betreffende partijen. |
F |
Op basis van de uitkomsten meicirculaire 2023. Kanttekening hierbij is dat het accress vanaf de jaarschrijf 2026 een sterke daling laat zien. Als motivatie geldt het feit dat het kabinet kijkt naar een andere bekostingssystematiek voor gemeenten en een verruiming van het lokale belastinggebied. Hier is nog geen nadere invulling aan gegeven. |
G |
Op basis van de uitkomsten septembercirculaire 2023. |
H |
Het voordeel op afval en riolering valt te verklaren door het meer kunnen toerekenen van kosten. |
I |
Het groot onderhoud van de gebouwen wordt gedekt via de voorziening groot onderhoud. Voor de vervangingsinvestering geldt dit niet en hiervoor is een meerjarenplan opgesteld. De bedragen voor de vervangingsinvesteringen zijn geactualiseerd naar aanleiding van de inflatie en hogere bouwkosten. |
J |
In de 2e bestuursrapportage 2023 zitten nog enkele andere onderwerpen met structurele gevolgen voor de begroting: het gaat hierbij onder andere om verzekeringen, dividend en huuropbrengsten. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de 2e bestuursrapportage 2023 die gelijktijdig wordt aangeleverd. |
K |
Hiervoor verwijzen wij u naar de Kadernota 2024. https://ommen.publicaties.app/pub/kadernota2024/0/p1-homepage |
L |
Door de overgang van de brandweerkazerne van de Veiligheidsregio terug naar de gemeente Ommen wordt nu huur in rekening gebracht bij de Veiligheidsregio. Daar tegenover staat de terugkeer van afschrijvingslasten op de brandweerkazerne. Deze zijn meegenomen bij punt C. |
M |
In 2014/ 2015 heeft de gemeente Ommen subsidies verleend voor de verbouw en uitbreiding van het Vechtdal College. In het verlengde hiervan zijn twee uitvoeringsovereenkomsten gesloten met de gemeente Ommen. Een van deze overeenkomsten is afgelopen en daarmee kunnen de structurele kosten vrijvallen. |
N |
Bij de behandeling van de Kadernota 2024 is onder andere een motie ingediend inzake POH Jeugd. De praktijkondersteuner Jeugd vervult een belangrijke taak met betrekking tot het vroegtijdig opsporen van hulpvragen en daarbij passende ondersteuning inzet. De praktijkondersteuner kan ook in de toekomst een belangrijke rol spelen in het betaalbaar houden van de jeugdzorg. |
O |
Wij zien een toename van het aantal complexe WOO-verzoeken die vaak over een bredere vraag en een langere periode gaan. Wij verwachten dat dit van structurele aard zal zijn. |
P |
In 2023 zijn we begonnen met bestrijding van de Japanse duizendknoop. Er staat meer Japanse duizendknoop dan was aangenomen. Daarom is er meer budget nodig. Japanse duizendknoop is moeilijk weg te krijgen. Bestrijding van Japanse duizendknoop zal daarom structureel nodig blijven. |
Q |
Het gaat hier om diverse kleinere verschillen, die gezien de omvang, niet nader worden toegelicht. |
R |
Hiervoor verwijzen wij u naar de Kadernota 2024. https://ommen.publicaties.app/pub/kadernota2024/0/p1-homepage |
S |
Voor actieve inzet bij participatietrajecten, het begeleiden en adviseren hierover is extra ambtelijke inzet noodzakelijk. Bij de Kadernota 2024 is uitgegaan van 0,5 fte wat ca. € 50.000 op jaarbasis kost. Daarnaast worden er in de opstartfase extra kosten verwacht voor extern advies en begeleiding maar ook het organiseren van participatietrajecten. Deze zijn in de Kadernota 2024 geraamd op een bedrag van € 25.000 per jaar voor de periode van 3 jaar. In tegenstelling tot de Kadernota 2024 wordt voor de 0,5 fte eerst uitgegaan van incidentele kosten voor de periode van 3 jaar en wordt in de evaluatie beoordeeld of dit structureel moet worden. |
T |
Zie toelichting bij P. |
R |
Zie toelichting bij A. |
S |
Bij de behandeling van de Kadernota 2024 is een amendement aangenomen om incidenteel € 1 miljoen beschikbaar te stellen ten behoeve van het stimuleren van verduurzamen van objecten met een sociaal / maatschappelijk doel. |
Actualisatie P.M. posten opgenomen in Kadernota 2024.
Omschrijving P.M. Post |
Nadere toelichting |
Wet open overheid |
De structurele extra kosten hiervoor worden ingeschat op € 25.000 per jaar en zijn verwerkt in de begroting 2024 . |
Nieuwe CAO 2024 |
Binnen de begroting is, in tegenstelling tot de uitgangspunten, rekening gehouden met een percentage van 5%. In afwijking op de Kadernota is er voor gekozen om ten aanzien van de loonstijging te rekenen met 5% in plaats van 3%. Momenteel zijn de onderhandelingen voor een nieuwe CAO gaande. Op basis van de eerste verkenningen verwachten wij dat 3% niet voldoende zal zijn. Hierbij is ook rekening gehouden met organisaties waarbij de CAO gemeenten ook van toepassing is. |
Nationaal Park Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal |
Dit bevindt zich nog in de verkennende fase. Daarom nog geen structurele effecten opgenomen. |
Verkeersvisie Ommen Oost |
Voor onderzoek is incidenteel € 60.000 beschikbaar gesteld. De structurele effecten zijn afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. Mogelijk is een deel ook nog toe te rekenen aan de grondexploitaties. Daarom nog geen structurele effecten opgenomen. |
Vlierlanden III |
Betreft nog te openen grondexploitatie en heeft geen structureel effect op de begroting. |
Woonzorgvisie met woonzorgwijzer |
De structurele effecten zijn afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. |
Uitvoering energie en duurzaamheidsbeleid |
Vanuit het Rijk ontvangen wij gelden voor de uitvoering van het energie- en duurzaamheidsbeleid. De verwachting is dat dit binnen de gelden beschikbaar gesteld door het Rijk kan worden uitgevoerd. |
Vervolg onderzoek toekomstige revitalisering en behoefte bedrijventerreinen |
Voor het vervolg onderzoek is € 50.000 beschikbaar gesteld. Een mogelijk nieuw bedrijventerrein leidt tot een nog te openen grondexploitatie en heeft geen structureel effect op de begroting |
Integraal huisvestingsplan onderwijs |
De structurele effecten zijn afhankelijke van de uitkomsten van het IHP en de keuzes die worden gemaakt. Daarom nog geen structurele effecten opgenomen. |
Integraal Zorgakkoord en Gezond en Actief Leven Akkoord |
Hiervoor ontvangen wij diverse SPUK-gelden vanuit het Rijk. Verwachting is dat het binnen deze gelden kan worden uitgevoerd. |
Gemeentelijke sportaccommodaties |
De structurele effecten zijn afhankelijke van de uitkomsten van onderzoek naar gemeentelijke sportaccommodaties en de keuzes die worden gemaakt. Daarom nog geen structurele effecten opgenomen. |
GGD Ijsselland verhoging inwonersbijdrage |
Conform de begroting 2024 van de GGD IJsselland is de bijdrage aangepast. |
Nieuw inkoopmodel Jeugd / Hervormingsagende Jeugd |
Bij de begroting 2024 is een inschatting gemaakt van de werkelijke kosten 2023 voor Jeugd verhoogd met een indexatie van 6,09%. Daarnaast is in de begroting 2024 een structurele stelpost opgenomen van € 200.000 voor toekomstige tegenvallers binnen het Sociaal Domein. |
Ommerschans en Koloniën van Weldadigheid |
Naar verwachting zal dit geen structureel effect zijn, maar een incidentele bijdrage. Gesprekken hierover zijn nog gaande. |
Bibliotheek |
Vanuit het Rijk ontvangen wij hiervoor SPUK-gelden. Verwachting is dat het binnen deze gelden kan worden uitgevoerd. |
Vrijwilligerspunt |
Hierover zijn nog gesprekken gaande met het vrijwilligerspunt. |
Nieuwkomersonderwijs |
Mogelijke dekking voor deze kosten kan gevonden worden in de ontvangen gelden vanuit het Rijk voor o.a. opvang asielzoekers / vluchtelingen Oekraïne. |
Aandachtspunten:
Toekomstige ontwikkelingen
Jeugd
In de meicirculaire 2023 is voor jeugdzorg, onder voorbehoud van omzetting naar een definitief akkoord op de Hervormingsagenda, voor het jaar 2024 € 1.454 miljoen en voor 2025 € 954 miljoen beschikbaar gesteld. Hierna heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op 20 juni 2023 de definitieve Hervormingsagenda Jeugd (zie bijlage Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028) aangeboden aan de voorzitter van de Tweede Kamer.
Voor de begroting 2024-2027 resteerde de vraag welke extra rijksbijdragen en geplande bezuinigingen de gemeenten voor de jaren vanaf 2027 mochten opnemen. Hierover waren nog geen afspraken gemaakt. Daarom hebben de provincies de gemeenten, enkele dagen daarna, geïnformeerd over de begrotingsrichtlijn ‘Afspraken jeugdmiddelen in meerjarenraming’. De gemeenten mogen voor de begroting 2024-2027 ervan uitgaan dat ze de middelen van de Hervormingsagenda jeugd volledig krijgen en dat de besparingen van de rijksmaatregelen volledig worden gehaald.
Bedragen x 1 mln |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
Basis |
1.828 |
1.828 |
1.828 |
1.828 |
Dossiers met overeenstemming |
-374 |
-374 |
-961 |
-1.017 |
Uitvoering Hervormingsagenda |
-91 |
-95 |
-83 |
-89 |
Totaal middelen Jeugd |
1.363 |
1.359 |
784 |
722 |
Aanvullende maatregelen (besparing |
|
-500 |
-500 |
-511 |
Gereserveerd aanvullende post |
1.363 |
859 |
284 |
211 |
|
|
|
|
|
Effect voor Ommen (bedragen x € 1) |
|
|
|
|
Stelpost Jeugd voor de gemeente Ommen |
1.179 |
716 |
246 |
182 |
Lager te ramen uitgaven Jeugd |
|
400 |
400 |
300 |
Hogere kosten energie
Op dit moment zijn er nog geen vaste tarieven voor elektriciteit vastgesteld voor 2024. De energie tarieven vertonen de afgelopen maanden een dalende trend maar variëren nog sterk op basis van de gebeurtenissen in met name Oekraïne. Bij de begroting 2023 is voor energie € 450.000 structureel bijgeraamd. Of de budgetten daarmee toereikend zijn zal nog moeten blijken. We zullen hier in de bestuursrapportages op terug komen.
Loon- en prijsstijgingen
We zien dat de prijsstijging op dit moment nog steeds de reguliere indexatie overstijgt, hoewel het wel stabiliseert. Welke effecten dit heeft voor 2024 is op dit moment moeilijk in te schatten. Mogelijk effect hiervan kan zijn dat de begroting op onderdelen ontoereikend is en er gaandeweg het jaar bijgeraamd moet worden.